Koute Pathian toh
semkhawmte ka hihman un, noute kon ngen uhi: Pathian’ hehpihna phattuampih louh
ding in sang kei un.
“Hun
kipahhuai ah kon ngaikhia a,
hotdamna ni ah kon panpih,”
achi ngal a.
Ngai un, tu
hun kipahhuai ahia; ngai un, tu hotdamna ni ahi.
Text : 2 Korinth 6:1-2
Topic : Tu
Hotdamna Ni
1.
Background:
Greece gam a om, sumdawnna, kidouna, nu-le-pa kal a thangthatna a minthang, saptuam buai, ginglou pathian biakbuk munpi, Korinth saptuam tuh Sawltak Paul in a missionary khualzin nihvei hun (Nas 18) a aphuhkhiak ahi (v. 5). Ephesus khua apan a lai khat veina (A.D. 53-55) a khak zoh nung kum khat zoh in Macedonia (1 Kor 5:9; 2 Kor 2:3-4; 7:5) apan a nihveina ding in A.D. 55/56 in akhak nawn hi. A laikhak tup-le-ngimte lak a poimoh mahmah―A sawltak hihna gupna (vindicate) leh a nasepte demtu, zuau thu a hektute, a thugen limsakloute (false teacher, Judaizers) kisikna dinga hanthawnna leh Pathian toh kilemkikna dinga chialna ahi.
Bung 5:11―21 ah Paul in Korinth saptuamte kiang ah Jesu Khrist tungtawn a Pathian toh na kilemkik ding uh ahi chia sapna bawl in a hanthawn hi.“Khrist sika palai ka hi ua, Pathian in koute zang in a hon ngen ahi; Pathian toh kituakta un aw, chiin, Khrist sik in ka hon ngen uhi” (v. 20). Chang 21 ah, Lai Siangthou a thugin poimoh mahmah agen hi―Pathian diktatna i hihtheihna ding in khelhna neilou Khrist tuh eite ziak in Pathian in khelhna nei in abawl hi (atonement & justification). Paul in kilemkikna (reconciliation) leh siamtansakna (justification) thugin (vv.18-21) poimohtak agen khiat in bung 6:1-2 ah zohna abawl hi.
2. Pathian’
Hehpihna Granted a Lak louh Ding
Koute Pathian toh semkhawmte ka hihman un, noute kon ngen uhi: Pathian’
hehpihna phattuampih louh ding in sang kei un (v. 1).
(i) Koute Pathian toh semkhawm ka hihman un, noute kon ngen uhi (v.1a)
Paul in “koute
(Silas leh Timothy) Pathian toh semkhawm ka hi uh” (Nas 18; cf. I Thess 3:2) bang ziaka gen ahia?
Korinth saptuam sunga Juda nam apan Khristian hong suak ahihziaka hotdamna
dinga Judate gindan abika “zeksumna” ding chi Judaizer-te’n (11:4; cf. Gal 1:6-9; 2:11-14) Paul sawltak
hihna thuneihna leh sinsakte (uh) a chou/challenge
ziak ahi. Aman a sawltak hihna gum (defend)
in kou nasem ka hikei ua Pathian nasem ka hi uh. Aman hotdamna thu; kilemkikna
leh siamtansakna gen dinga mohpuakna hon piak ziaka noute kianga hiai thu gen
ka hi uh achi hi. Paul in a seppihte toh a dinmun (status) uh Pathian’ thuneihna akinga ahi. Pathian in hiai bang
ministry “Khrist’ Tanchinhoih” tungtawn a kilemkikna thugen sem dia hon sap leh
sehkholh ka hi uh achi hi. Paul in a “sawltak” hihna a chit leh siam ziak hiam
a amuh hilou Pathian in hon piak/seh ahihdan alaikhakte ah gen mun mahmah hi (Gal
1:1; Rom 1:1, 5; Eph 1:1; 6:20; 2 Kor 5:20).
Paul in “noute hon ngen uhi” thumal “ngen/thum ngutngut” in Pathian sik-le-tanga thuneihtak a ngetna akok a, present indicative tense-tuhun mahmah a thugen in Korinth saptuamte a awlmoh gige ahi chih a ensak hi (cf. 2:8; 10:1). Huan, Pathian’ palai nasemtu tuh gensaktu, ngentu hihna hamphatna neite ahih ban uah a ngetnate’n a thudik gen uh dawnkikna a ngiat uhi. Bang ahia a nget ngutngut uh?
(ii) Pathian’ hehpihna bangmahlou/phattuampih louh
in ngah kei un (v. 1b)
Nasemtu (verb) thumal “ngah/mu” indefinite aorist middle deponent hi, akhiakna―hun
paisa a thil muh/ngah, huai pen hun bikhiah omlou a mu zom zel chihna ahi.
Korinth saptuamte’n Pathian’ hehpihna Paul Tanchinhoih gen tungtawn a theih
uhleh amuh uh, tutan leh hun hong paizel ding ah mutou ding agenna ahi.
Korinth
saptuam tuh saptuam buai, khelhna a minthang, sinsakna diklou Gospel dang sinsak a om (2 Kor 11:3-4, 13-15;
cf. Gal 1:6-9; 2 Kor 6:14-7:1), Paul’ sawltak hihna na ngawn dem/challenge a om ziak in Paul in a
seppihte toh a nasepte uh “Pathian hehpihna” thugen uh a thawn a bangmahlou/gahsuahlou
(empty) Korinth saptuamte’n a
suahkhak ding alau hi.
Pathian’ hehpihna bang ahia?
Mikhialte’n phulou deihsakna i tan ahi. Pathian in a phulou deihsakna amok in
hon pekei, a ziak, tup-le-ngim nei in hon pia hi―Khatna, Khrist tungtawn a Pathian toh kilemkik a siam tanna ding ahi.
Huai dinga atapa neihsun Jesu Khrist khelhna neilou eite ziaka khelhna nei in
hon bawl hi (vv. 18-21). Anihna,
Pathian’ hehpihna a khanga (grow in grace)
gahsuang ding achi hi.
Paul in
hotdam nailoute’n Pathian’ hehpihna na muh uh limsak unla, Amah toh kilemkik
un. A’ hehpihna natan uh limsaklou/bangmahlou suah kei unla a tup-le-ngimte
semsuah un chiin awlmohtak in a ngen ngutngut hi. Huan, hotdam sate kiang ah,
Pathian’ hehpihna natan uh tup-le-ngimte gahsuah un―niteng khelhna hihlum a,
Khrist batna a khang a hinkhua kikhenna, midangte a dia vualzawltu hi un chiin awlmohtak
in a ngen ngutngut hi.
3. Tu
Hotdamna Ni Ahi
“Hun kipahhuai ah kon ngaikhia a,
hotdamna ni ah kon panpih,”
achi ngal a.
Ngai un, tu hun kipahhuai ahia; ngai un, tu hotdamna ni ahi (v. 2).
Paul in Pathian’ hehpihna dawnkik poimoh kin lua ahihdan agen panpihtu ding in Israelte Babylon saltanna apan Pathian in a hotkhiakna thu Isai 49:8a (LXX) a lasawn (quote) hi: “Toupa’n hichiin a chi, hun kipahhuai ah kon ngaikhia a, hotdamna ni ah kon panpih.” Toupa’n Israelte thumna ngaikhia in Babylon saltanna apan piikik/honkhia hi. Hiai hun tuh amau a dia hun kipahhuai hotdamna ni ahi. Hiai Israelte kianga Toupa Pathian’ thu/message tuh noute kianga message leng ahi chi in, amah dinmun leh Korinth saptuamte dinmun toh tehkak in a bulh (apply) hi. Huan, Paul in Isai 49:8a text akhiakna pethak in Babylon saltanna apan Israelte piikikna/hotkhiatna sanga lian leh thupi zaw in a hilhchian hi (* Judate + Gentle-te).
(i) Ngai un, Tuhun Deihsakna Hun ahi.
Thumal
“Ngai un” ahihleh imperative,
akhiakna―thupiak, ka thugen dek poimoh lua ahihman in hoihtak in
ngaikhia/bildoh teitei un. Ngaihkhiak teitei ding, optional ahikei hi. Thumal “tuhun” ahihleh tu (now) mahmah. “Ngai un, Tuhun” chih thumal nihvei a zang hi. Huai in
uanggenna a ensak hi.
Khatna, “ngai un, tu” Paul in Korinth
saptuamte kianga agen ding pen noute a dia hasotna/hanthawnna hiding (exhortation in effect) ahihman in hon ngaihkhiaksak
teitei un achihna ahi.
“Deihsak hun”―Paul in “hun” (time) agen. Bang hun gen ahia? Isai a laksawnna a “pomtheih hun” chih thumal kizang δεκτῷ (acceptable) toh kibang lou ahihziaka Greek thumal kinaihpih εὐπρόσδεκτος (favorable, acceptable)
“deihsak/pomtheih” a zang hi. Bang ziak? Paul in tuhun in Pathian’ hehpihna i
tang ua huaiziakin tuhun mahmah Toupa toh kilemkikna dinga deihsakna hun
lemtang leh poimohtak ahihdan uangtak/naktak agen ut ziak ahi. Tuhun manphatak
ahi. Pathian’ hehpihna dawnna hun lemtang ahi. Huaiziakin, Jesu Khrist lal leh
hondampa ding in pom un chia nasataka genna ahi.
(ii) Ngai un, Tuhun Hotdamna Ni ahi.
Nihna, “ngai un, tuhun” in a etsak ahihleh
Israelte a saltanna ua pan Pathian hotdamna ni ding uh a dotna uh toh Korinth
saptuamte dotna akibang hi. Hiai dotna Paul in “tuhun” chiin dawnna apia hi.
Korinth saptuamte aw Khrist’ thukhun thak (new
covenant era) ah om i hi (3:6). Jesu Khrist’ sihna leh thohnawnna in
Pathian’ thukhun thak/kumpigam ahong (inaugurate)
hi. Hiai thumalte “Ngai un, Tuhun” tuh tu thukhun thak/Pathian kumpigam (the two comings of Christ) genna ahi.
Huaiziakin, Pathian’ hehpihna natan uh dawnkik apoimoh ziak in a thugen limsak
mahmah ding a lunggulh/deih/zon ziak in hiai thumalte nihvei a zang tuantuan
hi.
“Hotdamna Ni” Paul in “Ni” agen tuh tuhun Pathian’ hotdamna ni ahi. Jesu Khrist nasepte, a kipumpiakna/kilatkhiakna, in Pathian toh kimelma A’mite (Matt 1:21) hon kilemkiksak in hondam hi (Rom 3:21, 26; 5:14-15, 21). Pathian toh kilemkik a hotdam a i om theihna ding leh Khrist’ thukhun thak innkuan a i lut theihna ding in eite sik leh tang a Jesu Khrist Khross ah hong si in a thounawn chih i pom ding ahi. Huai ding in tu mahmah a hun, hotdamna ni ahi chi in Korinth saptuamte kiang ah Pathian toh kilemkik un chiin a ngen ngutngut hi. Huan, Amah hong paikik nawn mateng hotdamna ni ahi. Himahleh, kuapeuh tuhun a deihtelna (free will) uh zanga thupukna dik bawl a Jesu pomloute’n a damsung ua hotdamna di hun lem himhim a mansuah uh achihna ahikei hi.
Reflection
Korinth saptuamte kianga message tuh tuni a eite kianga message ahi. Saptuam sunga i nasepte Sawtak Paul bang in Pathian nna ahi ka sep uh, kou nna ahikei i chi ngam diam? chih kidot tuak mahmah hi. Huan, Pathian’ hehpihna i tan uh ahi di mawng (granted) a lakkhak ding lauhuai kasa hi. I hehpihna tan i limsak keileh “Toupa’ Kha in mi khantawn in a sual nilouhlouh kei ding” (Gen 6:3) chi ahi. Pathian thu thei, saptuam a heutu nasem, laa pawl a tel hotdam taktak hilou, ahihziaka, Pathian’ hehpihna a muh uh limsaklou hotdamna ngeingaihlou a i omleh Toupa’n hiai bang hun lemtang honpe nawn lou ding ahi (cf. Heb 6: 4-6).
Lai
Siangthou a i muh bang un Pathian in thil tengteng hunbi nei leh tup nei in a
siam hi (Eccl 3:1). Pian hun leh sih hun, kah hun leh nuih hun a seh hi (Eccl
3:2-8). Jesu pian hun leh a sih hun ding leng a sehkhol hi (Zec 9:9; Nas 2:23;
4:27-29). Nang leh kei pianni leh sihni leng sepkhol ahihman in i hotdamna hun
leh ni di leng a sepkhol hi. Tulai, kuapeuh thil zekaisak/hun suan (Procrastinate) i thangsak mahmah uhi. Huaiziakin,
Pathian’ hehpihna limsaklou leh hotdamna hun lemtang hon bawlsak i limsak kei
uhi. I tunga 5 second zoh a thil tung ding theilou i hihman un Pathian’
hehpihna ziaka hotdamna hun lemtang hon bawlsak hamphatpih in hotdamna limsak
ni. Ka naupang lua lai, kum tampi ka nei lai, ahihkeileh, zingchiang, kha nawn,
kum nawn, ka upa nung chia ka piangthak ding chimok ken. Bang dia zingchiang
chichi lai ding? Ahihkeileh, khelhna hihlakloh/shihzohlouh nei lai i hi hia leh?
Charles John Elleicot in, “Hinna chih (individual
soul), saptuam, leh gam chih in hun poimoh bik (golden present), chikmah a hong om nawn lou ding (recur) nei chiat i hi” achi a gen dik
mahmahi. Tu hun nanung ahihta huaiziakin hiai i Bible study apan i sintheih tuhun
na hotdamna hun dia Pathian hon sehsak hiding ahi. Tuhun banga hun poimoh i mu
lai diam chih kuan i thei a? Denchianga Pathian’ hehpihna i limsak keileh “Toupa’n
Noah long khongkhak khak hun nei ahi” (Gen 7:16) chih thei leng uthuai kasa hi.
Toupa’ hehpihna a bei kei dinga, hihmahleh, a hun bei thei ahi.
Gelhtu,
Kapsuanmung
youngreformed@2023
0 Comments