Jesu’ Hondampa
Huan Jesu Khris thong piandan tuh hichi bang ahi; A nu Mari Joseph toh a kikham lai ua a omkhawm ma un, Kha Siangthou in a gaisak chih a na thei ta ua. Huchi’n, a pasal Joseph tuh, mi diktat ahi a, amah daisak a ut het kei a, a guk in tawpsan a tum. Himahleh, huai thute a ngaihtuah lai in, ngai in, a mang in Toupa angel a kiang ah a hong kilak a, Joseph, nang David tapa, na zi Mari neih lau ke’n, a naupai Kha Siangthou lak a ahi. Tapa a nei dia, a min ding in Jesu na sa ding, ama’n a mite a khelna ua kipan a hotdam ding ziak in, a chi a. Huan, Toupa in zawlnei kam a. Ngai in, nungak siangthou a gai dia, tapa a nei dia, a min ding in IMMANUEL a sa ding un, chi a na gen a hongtun theihna ding in huai tengteng tuh a hong om hi. Huai tuh, I kiang uah, Pathian a om, chih na ahi. Huchi’n, Joseph ihmu lai a thoukhia a, Toupa angel in a kiang a thu a piak bang in a hih a, a zi tuh aneita a; Himahleh, tapa a neih masiah a kihtuahpih kei; huan, a min di’n Jesu a sata (Matthai 1:18-25).
Thumapi
I
Lai Siangthou ah Micah leh Tanchinhoih Matthai kizom hi. Micah apat Matthai
baihlamtak a second khat le kihal lou hial a i kituan theih hang in,
Micah leh Matthai kikal ah kum 400 bang kivei hi. Hiai hun in ah zawlnei nei
gigete’n a neikei ua, Pathian’ thu za thei gigete’n a za kei ua, a kiang uah
Pathian’ thu a tung kei a, Angelte le Pathian in a sawl kei hi. Kum 400 sung
amau ading in vantung kikhak toh kibang hi. Mihing damsung kum 80 ahi a,
hoihtak a i hisap leh khang 4 khawng Pathian thu zalou ding uhi. Manthat huai leh
lamet bei huai petmah ding hi. Kei khang ka et chiang in, Khristian ka hihna uh
khang 3 khawng hipan hi. Huchibang hun haksa leh dai muh ah a om lai un,
Pathian’ daih dide na leh mihingte’ lamet bei na tuh Bethlehem khua ah nitak
khat a naungek kah ging in thil teng hon khek hi. Kum 400 vingveng Pathian aw
ginglou tuh naungek aw in hong ging hi. Huai ahi Khristmas i chih uh.
Hilhchetna
18 Huan Jesu Khrist hong piandan tuh hichi bang ahi; A nu Mari Joseph toh a kikham lai ua a omkhawm ma un, Kha Siangthou in a gaisak chih a na thei ta ua. 19 Huchi’n, a pasal Joseph tuh, mi diktat ahi a, amah daisak a ut het kei a, a guk in tawpsan a tum.
Mari toh Joseph kiteng ding a kikham ahi ua, a lupkhop ma un Mari hong gai hi. Joseph in amah a hihlouhlam thei ahihman in, Mari zi a neih ding hon lauta hi. I Lai Siangthou in Joseph tuh mi diktat, dan a ginom mi ahi chi hi. Huai ahih ziak in amah ziak a gai hiloupi Mari neih ding lau a, hileh leng milak ah Mari a zahlak ding deih tuan samlou hi. Huaiziak in a guk in Mari khensawm hi.
Judate dan ah mi a kiten chiang un thil thum ahih uh ngai masa hi.
(i) A kiteng dingte gel innkuan a kithukim masak ding uh.
(ii) Mite lak ah “kiteng/kikham” ahi uh chih puangzak ding (Hiai kikhamte tuh sihna hiam ahihkei leh kikhenna hiam kia in sutan thei).
(iii) nih ua kiteng a, nu-le-pa hong hih ding uh.
Hiai bangteng a zuih ding uh ahi. Hiai hun in ah a nihna tan, kikhamna tan ah om lellel ahi uhi. Kiteng nailou pi a Mary hong gai mawk tuh gimneih huaitak leh, khotang theih ding a lauhuaitak ahi. A ziak tuh, Judate dan in, (Deu 22:23-24), numei zawlgai tuh suang a denlup theih a chi hi. Huai ahih ziak in Joseph toh kiteng nailou a Mari gai ahihziak in, Joseph in mak theihna thuneihna nei a, huaizoh chiang in Juda makaite’n suang in denglum thei uhi.
Joseph a ding a alunggim huai dingdan. Amah ziak a Mari akidenlup ding lah deih sam lou, mi diktat ahih ziak a Mari kitenpih ding lah utsamlou in om hi. Huai huntak in Josph in tel ding nih a neih tuh-(i) Mary khen ding.
(ii) Mary suang a denlup sak ding.
Himahleh
hiai hun ah, a third option ding Pathian in bawlsak hi, huai tuh Mary a
kitenpih ding (1:20-23). Hiai lak ah i theih ding:
Joseph haksatna tungtawn a i theih ding tuh, i haksat, mangbat hun hiam ahih keileh i hinkhua a hun poimoh mahmah na mun ah om a, zot ding pen, tel ding pen theilou a i om chiang in, Toupa’n a hoihzaw (ei ngaihtuahte apan hilou thei) ei a ding a hon bawlsak thei ahi chih i mangngilhlouh ding ahi.
Joseph in Mari khen hileh a thukhenna diklou ahi kichithei tuanlou
ding hi. Joseph thukhenna le dik mah ahih hang in Toupa thukhenna, Toupa chihna
pen hoihzaw hi. Joseph in a dik in thukhenna la mahleh leng Toupa’n
thukhenna a laksak pen a hoih penpen ahi. A dik a pan, a hoihzaw ah Toupa’n pi
hi. Joseph a ding in haksa ding hi, haksa a sak kawmkawm in Pathian angel
chihna, Pathian aw mang kinken hi.
Hiai a i theih ding tuh, i thupukna lakte’n midangte a sukkhak chiang in, Pathian apan pilna, thukhensat theihna ding pilna i nget ding uh ahi. Pathian apan pilna i nget kawmkawm in bang chituk in haksa leh leng Pathian’ thu ahih nak leh zui ding a leng i kisakkholh ding ahi. Tutung Khristmas i zatna ding ah, Pathian’ thu mang ding in kisakhol ni. I hinkhua ei lemgel dan in hong pailou maithei hi. Ahihhang in, Pathian lemgel dan a apai leh ahoihzaw hi. I hinkhua a Pathian in a lemgel a tangtun sak nak leh ei gelna pen tangtung keileh leng poilou lua hi. Jesu i neih a, i lawmte toh kikhen ngai ahih leh leng poilou hi, Jesu i neih a, i thilhih utte i hihtheih keileh leng poilou hi. Jesu i neih a, i duh i deihte i ngawl ngai ahih leh leng poi isaklouh ding ahi. Jesu i neih a, nunnem dan i kisin ngai, mi i ngaihdam ngai ahihleh leng haksa sa kawm pipi a Pathian’ thu i man teitei ding ahi.
Huan, Pathian’ thu zuih haksa i sakna ziak uh tuh, i mihing hinna pen a sia ahih ziak ahi. Khelhna in a utna lamlam ah a pisa ahi a, Jesu deihdan toh i pianpih mihinna kikalh ahih man in Jesu zuih ding mihing in haksa kisa ahi. Hilehleng tutung Khristmas zang dia i kisakkholhna ah, Jospeh bang in haksa sapipi in Toupa’ thu mang thei ding in kisa ni. Ei lungtang sung ah leng Jesu hong piantheihna ding in. Huai hun chiang in Pathian’ thu zuih baihsamta ding hi.
20 Himahleh, huai thute a ngaihtuah lai in, ngai in, a mang in Toupa angel a kiang ah a hong kilak a, Joseph, nang David tapa, na zi Mari neih lau ke’n, a naupai Kha Siangthou lak a ahi. 21 Tapa a nei dia, a min ding in Jesu na sa ding, ama’n a mite a khelna ua kipan a hotdam ding ziak in, a chi a.
A zikham a gaina ziak angel in vahilh a, Mari neih laulou ding in gen hi. A ziak tuh, Mari a ginomlouh ziak a naupai ahi kei a, Kha Siangthou in a paisak ahih ziak in. Huai tapa min ding tuh “Jesu” na sa ding ua, a ziak tuh, aman amite a khelhna ua pan a hotdam ding ziak in a chi hi.
Jesu
chih khiatna tuh, “Toupa’n Hondam” (The Lord saves) chih ahi. Mihingte
ei-le-ei i kihotdam theihlouh ziak un Jesu mikhialte tan ding in hong pai hi. Khristmas
i chih tuh, Jesu mikhialte tan ding a hong pianna ahi. Bang chituk in mihoih le
hang le i sung ah om khelhna kila khethei ngeilou ding hi. Jesu kia in i khelhnate
hon suksiangsak thei hi. A mite panpih maimai ding a Jesu hong pai ahi kei a,
hondam ding a hong pai, khelhna thuneihna leh khelhna ziak a gawt a i om
theihna apan hon tankhe ding a hong pai
ahi. Khristmas i chih tuh, Jesu kisialna gan ann piakna kuang toh kisai ahi kei
a, Angel lasate toh leng a kisai kei a,
Belamchingte leh aksi lamdang toh leng a kisaikha kei a, Gamlapi a pan hong pai Mipilte toh leng akisaikha kei a, huaisang in, Khristmas i chih tuh Khros toh kisai kisai ahi zaw hi. Mikhialte tatna toh kisai ahi zaw hi. Khristmas a om ziak in, Good Friday om thei a, eite lametna Easter Sunday leng hong omthei hi. Nang-le-kei, si tak, mangthang tak leh gawttak te’n hotdamna i tantheihna ding ua Khristmas hong om ahizaw hi. Mihing in i poimoh penpen, makai hileh Pathian in makai honpe ding a, thil dangdangte poimoh le huaite honpe ding hi. Ahihhang in, mihing in hotdamna kipoimoh penpen ahihman in Pathian in “Hon dampa’ hon pia hi. Huai ahi Khristmas i chih omzia tak.
22 Huan, Toupa in zawlnei kam a. 23 Ngai in, nungak siangthou a gai dia, tapa a nei dia, a min ding in IMMANUEL a sa ding un, chi a na gen a hongtun theihna ding in huai tengteng tuh a hong om hi. Huai tuh, i kiang uah, Pathian a om, chih na ahi.
Pathian in amite a hotdam ding tuh, Genesis 3:15 (Huan, nang leh numei kon kidousak ding a, na suante leh a suante leng ka kidousak lai ding; huai in na luting a sidup sak ding a, nang a khetul na sidup sak ding, a chi a) pek ah Pathian in ana chiamta hi. Huai hotdamna a chiampen tuh, awlawl in zawlneite tungtawn bang in hong chiang deuhdeuh a, Isai 7,8 na bang Micah 5 na khawng ah a chiangzaw sem in hon gen toutou a, huai genkholhnate hong tangtungta hi. Lametna kichiam pen, mit ngei a muhtheih leh, khut ngei a let theih ding in hong omta hi. Pathian a thuchiamte ah a zuau ngeilouhdan hiailak ah chiangtak in kilang hi.
Naungek Jesu mindang tuh “Immanuel” ahi. Huai tuh, “Pathian i kiang uah a om” chihna ahi. A lungmuan huaidan. I Pathian mihing hong suak a, eite bang in taksa nei in innkuan ah hong khang a, taksa in a mite lak ah hong om hi. Tu’n ah gingtute lak ah khasiangthou tungtawn in hon ompih lai hi. Sahkho dangte, a Pathian uh toh omkhawm chih kithei ngeilou hi. A bemite haksatna thuak thuakpih chihlam zong kithei ngeilou hi. Ahihhang in eite Toupa tuh: I haksatna hon thuakpih thei Toupa ahi. Khemna i tuah chiang a hon panpih thei Toupa ahi a (aman le khemna ana tuak ahih chiang in). I natna zong thei, i kipahna leng thei Toupa ahi. Personal God ahi hi. Hamphat huai petmah hi. Toupa tuh, i hinkhua kipkoiteng ah i kiang nai ah a om den hi. A kiang naihna ding in Pastor sese, heutute sese a ngaikei a, baihlamtak in michih in a kinaihtheih ding in om hi. Immanuel Toupa’n Joseph a ompih a (“A kiang ah Toupa a om a” kichi den hi) huaiziak in khovel tung leh khelhna tung ah gualzou zel hi. Eite leng huai Toupa mah in hon ompih ahihman in, i khelhnate apan i suakta thei hi.
(i) Immanuel Toupa a hihna a pan in, i Toupa’ kiniamkhiatdan kimu thei hi. A buching lou leh a kim hetlou, a siamsa mihingte’ taksa bangbang pu a hong piang khia tuh, kingaihniamna tawpkhawk ahi.
(ii) Pathian toh mihingte omkhawm theih ahi chih hon lak hi. A khial lou mihing toh Pathiante omkhawm thei ahi chih hon lak hi.
(iii) Immanuel in ah, Pathian kiang ah mihingte kipai thei hi chih honlak hi. Ei kiang ah Toupa hong pai ahihman in, huai tungtawn in eite’n leng ei hon it penpen Toupa kiang kizuan thei hi. Toupa zuan theilou i hih khak ding lauhuai petmah hi.
24 Huchi’n, Joseph ihmu lai a thoukhia a, Toupa angel in a kiang a thu a piak bang in a hih a, a zi tuh aneita a; 25 Himahleh, tapa a neih masiah a kihtuahpih kei; huan, a min di’n Jesu a sata.
Pathian’ thu ahih nak leh Joseph in mang hi. Joseph thuman dan etton tak hi. Angelte thugen apan in, thutak leh thudik thei a, huai thu hon puak uh a poimohdan a theihtak in ama feelings leh ngaihdante koihkhia in Toupa thupiak zui hi. I hinkhua ah Toupa khutma i muhtheihna ding in, Toupa chihdan a i hin leh gamtat poimoh hi. Ei deihbangte Pathian deihdan toh akituahlouh chiang a bawllou ngam ding, hihlou ngam ding, Pathian zuihngam ding tuh poimoh petmah hi.
Thutawpna
Tutung
Khristmas ah, Jesu hong paina san mangngilh kei ni. Nang leh kei, i khelh
luatziak, amah lou a hinna neilou himhim ding I hih pen, hon hehpih luatziak,
hon itluat ziak a eite Tandia hong pai ahi hi. Khristmas tuh hotdamna ding ahi.
Family gathering maimai a ding a zat ding ahi kei a, lawm-le-gual
noptalna a zat ding ahi kei a, huan, lenkhopna omlou Khristmas nuam kei, i chikei
ding a, thildang teng sang in, tutung Khristmas ah Toupa mah en ni. I hinkhua
ah Jesu hong khanglet theihna ding in Joseph bang a Toupa’ thu theisiam ding
leh, muanngam leh zuingam ding in Toupa’n hon vualzawl chiatta hen.
Gelhtu,
Liansuanthang
H.
youngreformed@2023
0 Comments