THUMAPI
Kipahna, nopsakna leh kiningchinnate zong
in mihing in hinkhua kizang hi. I utdan leh deihdantak a omkawm a, hinkhua I
zat nung in lungkimlouh theihlai hi. Nuam I sak thilte ihih nung inle
lungkhamna toh kidim theih hi. I duh mahmahte I nek khit chiang nangawn inle
lungkimlouhna in hon lehbuah thei lai a, I deih mahmahte I neih khit chiang in
huai te’n hon suse thei lai uhi. Huchi a hih leh mihing a ding in bang hoihpen
ding hiam? Hoih ding chia I tel te lah ana hoih khol het lou. Huaikia le hilou
in, khovel in a poimoh mahmah mihoih hih ding I tup chiang bang a tuh, I
khelhtheihna ding tam a hong tam. Hoihtak a I ngaihtuah chiang in, I hinna a
kiningchinna ding hon daltuh aom a, I hoih ding hon daltu leng a om a, kipahnakim
leh nopsaknakim I neih ding ding hon daltu leng a om hi. Hiai tengteng daltu
tuh “khelhna(Pathian thu bang a omlouhna)” ahi. Mahni khelhna ziak in lungkham,
sinkhamna tamveitak I tuakta a, midangte khelhna ziak in leng I lungtang semnen
hileh kilawm hial khop in haksatna I tuak zel uhi. Hichibang ahih ziak in,
midangte ah lametna aom kei a, ei mahmah ah leng lametna a omkei hi. Bang
suakta ding I hi ua le? Mihing in I lelh penpen, I bahpih penpen lah khelhna
ahi ngal a. Hiai khelhna zoh theihdan aom kei leh tuh, mihingte a khang akhang
in kiguallel gige ding a, hinman leh hinsan kineilou ding hi.
Huchibang a lamet bei a I omlaitak un, a
hoihlou leh botloh eite tan ding in Pathian in a itna hon langsak a, khros tung
ah a tapa Jesu eite a ding in hon sisak hi (Romte 5:7-8). Huaiziak in lametna I
neita uhi. Huai hong sihna (sihni hilou) cheptehna ding in Good Friday
kiminvuah hi. Khovel khangthu ah mihing khat sihna “sihna hoih” a kichi omsun
hi ding hi. Leitung in migilou a acheptehte a sih chiang un “a hoih hi” a kichihna
le omkhamah in the. Ahih hang in, huaite sihna tuh “mahni khelhna sihpih” ahi
ua, migilou khat kiam ahi chih louh ngal midangte’ hamphatna ding omlou hi.
Himahleh, Jesu hong sihna tuh, ama khelh ziak a si ahi kei a, eite mikhial I
hih ziak a ei sihsik a hong si ahih chiang in a hoih chih louh theihlouh hi.
Ama metna ding a omkei a, eite metna ding ngen ahih ziak in “ahoih” petmah hi.
Romte 5: 7- 8 ah,
7. “Midik sik a sih, mi a ut ngel kei hial
ding ua, mi hoih sik in bel mi kua hiam bek in sih a ngap khamoh kei ding. 8.
Himahleh, Pathian in hon itna alangsakta
mikhialte I hih lai a Khrist I sik a sihna ah.
JESU HONG SIHNA BANG ZIAK A HOIH KICHI
HIAM?
Laisiangthou ah, Pathian mizat tampitak
kigelh a, a thilhih thupite uleh Pathian in amau tungtawn a thil lamdang a
hihte uh leng simtheih in om hi. Laisiangthou a mihing kigelhte, ahoih hi in
ahoihlou hitaleh sikhin vekta uhi. A hih hang in huaite lak ah tallang deuh
Abraham, Mosi, David, leh sawltak Paulte’ sihna leh sihni tuh “nihoih” ahi chi’n
kichiamteh lou a, Jesu sihna kia “nihoih” in kichiamteh hi. Jesu hong sihna
“sihna hoih” a hihdan bangziak hipeuhmah ding hiam?
1.
PATHIAN MELMA I HIHLAI
IN JESU SIHNA ZIAK IN PATHIAN TOH KILEM IN I OM UHI.
Romte 5:10a “Melma I hihlai a bawn a Tapa sihna
ziak a Pathian toh na kitam khin I hih ngal un tuh……….”
Mihingte khelhna a piang I hih chiang un, I
pianken apan in Pathian melma hisa in I piang uhi. Pathian’ melma chih
lawmlawm, hoihtak a I ngaihtuah chiang in mangbathuai mahmah hi. Pathian melma I
hihna toh kisai nguntak a ngaihtuahte a ding in lauhlouh theih vual ahi kei.
Bangziak a huchituk a lauhuai hi hiam?
i. Pathian thukhenna leh
vaihawmna kuaman peltheilou ding uhi (Romte 2:3). Juda
nam a piang hi in, gentel nam a pan piang hile hang leng, mahni khelhna ziak in
kuaman Pathian vaihawmna peltheilou ding uhi. Sihna mihing khut ah a omkei a,
Pathian khut ah a om hi. I sihnung chiang a vai hon hawmsak ding in Pathian kia
in chitna leh thil hih theihna tawi hi. Amah tuh thudik thutang a vaihawmtu ahi.
Huai vaihawmtu toh ki melma a om tuh, ki suaktalou hial ding hi. Nikhat le hoih
zouloute, khial gigete ihih ziak un huai vaihawmtupa’ “hehpihna” kia lou ngal
in suahtakna ding a omkei hi. Hon suaktasak theipa toh kimelmak ding chih tuh
ngaihngam huailou hi. Ki suaktalou lotel ding hi.
ii. Sianthouna lou in kuaman
Pathian mulou ding uhi (Hebrute 12:14). Sianthouna
(khalam sianthouna) lou in Pathian (thilhoih chiteng omna leh, I lungtang, kha
leh taksa in a deihteng kiningchinna) muh theih ahi kei hi. Huai sianthouna tuh
mihing leh mihing kikal a kipiaktheih thil ahi kei zomah. Taksa kem siangthou
pawng mawk le hang le omzia a omkei ding hi. A ziak tuh mihingte diktat a
siangthou khat le omlou I hih ziak un (Romte 3:10). Laisiangthou in diktatlou
hon chih tuh siangthoulou hon chihna ahi a, Pathian mel kimu teuhlou ding hi. I
sianthoulouh ziak un, I deih teng kimu ngeingeilou ding chihna ahi a, I kha leh
taksa in a taksap teng kitangkha ngeilou ding chihna ahi. A ziak tuh, hon
pethei tupa’ sianthou bang a mihingte ki siangthoulou ahih ziak in.
A tung a tegel apan I theih tuh, mihingte a
dia “Honkhetu” a omkei leh Pathian gawtna leh thang paihna apan hon suaktasak
ding bangmah omlou a hihdan hon muchian sak a, Pathian lung ituahlouh dingdan
uh hon chiansak hi.
Huchibang a lamet bei leh Pathian toh ki
melma I hihlai in JESUS SIHNA ziak in Pathian tate, Pathian toh kilem in hon
bawlta hi (Romte 5:10). Huai ziak in Pathian hamsia thuak ding laite’n
vualzawlna I ngahta ua, Pathian gawtna tuak ding laite’n tuamdamna I ngahta ua,
tangtawn sihna a thutan khum a om dingte’n tangtawn hinna I ngahta ua, Jesu
sianthouna tungtawn in Pathian mel I mu theita uhi. Jesu eite a ding a hong sih
I hamphat khiatdan uh lamdang lua hi. Melma hilai, ama tate hon suaksak a, ama’
tate I hih ziak un hotdam in I om ua, ama gouluah dingte ihi lai uhi (Kolossate
3:24).
2.
KHELHNA A SISATE HON
HINGSAKTHAK HI
Ephesate 2: 1, “Nou leng na tatlekna uh leh
na khelhna te uh ziak a sin a hih lai un a hon hihhing a;”
Khelhna a site tuh, Pathian gam lutlou ding
a hihdan uh a chiang hi. Khelhna toh Pathian omkhawm theilou ahihman in.
Mihingte khelhna ah si I hihdan utuh I thil hih te uleh, iduh-ideihte apan
kithei thei hi. Pathian deihdan toh khelhna a site deihdan kituakthei
mawngmawng lou hi. Khelhna a sisate tuh mahni sa utna bangbang in a gamtang
uhi. Angkawmna, kingaihna thanghuai, hukna, milimbiakna, bumna, huatna,
kinakna, hazatna, hehna, kilanna, omtuamna, gintuamna, deihgohna, tualthahna,
zumunnopna, zukhamna, sianthoulouhna chihte, tuabang a gamtangte vangam a
lutkei ding uh chi’n I Laisiangthou in ana gelh hi (Galatiate 5:19-21) Hiai a
kigente a khat lel leng bawlkhalou mihing a omkei himhim hi. Ka khial khakei,
khelhna ka neikei chi I om leh zuaugen chihna ihi lai hi (1 Johan 1:8).
Khelhna ah si ihih ziak in, thupatna a I
gente tengteng atak in I tuak uhi. A hoih I chihte nangawn ana hoih bukim kei
a, I hih utlouhte nangawn I hih kha teitei sek uhi. Hoih I ut a, I hoih theikei
a, nunnem I ut a, I nunnem zoukei a, kidek theih I ut a, I kidek zoukei a,
thummi hih i ut a, I thum mi zoukei a, thilhoih I tupte tengteng hon daltu ding
a om geihgeih hi. Huaikia le ahi kei a, I bawl utte I bawl theihlouh pen thu
khat ahi a, I bawl utlouhte I bawl teitei zel tuh thil lamdang leh ngaihtuah
huaitak ahi. I bawl utte I bawl theihlouh pen thukhat ahi a, I bawl utlouhte
bawl teitei tuh thil paizia hilou a bang hi. Ahih hang in, I hinna paizia ahi
mawk hi. A huchih ziak in mi tampi’n ahinna uh kilak loh ua, tampitak in
zum-leh-zahna toh hinkhua zang uhi.
Hiai bang teng a pan I suahtak theihna ding
in “Khelhna a site, thilhoih hihtheita ding in Jesu’n I khelhnate Khros ah hon
sihpih hi” (Romte 6:8-10). Huaiziak ahi Jesu hong sihna eite a ding a
‘thilhoih” ahih. Khelhna sal a tangte hon suak tasak a, I utlouhte hihlou thei
ding in hon tankhia a, I utte (ama deihlamte) hih theita ding in hon zalensak
hi. Khelhna in a kolbuh a, utna lamlam a hon kaih vialvialte I hita kei ua,
Pathian khasiangthou in a dante zui ding leh a thute mang ding a hon kaih
huaite I hita uhi.
THUKHITNA
Jesu hong sihna ziak in, Toupa toh kilem in
I omta ua, a ta ihih ban uah, a gouluahte I hilai uhi. Khelhna in a kolbuh te
suahtaksak I hita ua, a hoihlam I hihtheita uhi. Pathian’ deihbang a gamtang
thei nailou ihih leh ei a ding in Jesu hong sihna pen “sihna hoih” hikha nailou
ding hi. Lauhna toh hinkhua zangden lai ihih leh Jesu hong sihna “sihna hoih”
ahi chithei nailou hikha ding ihi. Khalam a hih hinna tang nailoute tung ah
Pathian in a hehpihna hon langsak henla, hinna tangsate a ding in Toupa hoihna
phawk kikna leh Toupa hoihna chep kikna hong hi hen.
Liansuanthang H
Youngreformed
0 Comments